جهان مدرن

هیاهوی خیابان امام خمینی تهران و میدان حسن آباد آنقدر زیاد است که کمتر کسی درب یک موزه نبش خیابان شیخ هادی را پیدا می کند. "موزه مقدم" درست در میان های و هوی بازار خرید و رفت و آمد مردم به بانک مجاورش قرار دارد همین که از ورودی هشتی خانه وارد شوی، زندگی ماشینی را پشت سر می گذاری. دیوارهای این خانه اجازه ورود این همه هیاهو را به حریم خانه که ارزشمندترین خانه جهان نام دارد، نمی دهد.

ارزشمندترین خانه جهان به واسطه داشتن اشیای تاریخی و گرانبها به گرانترین خانه جهان در سالهای دهه 30 و 40 توسط پروفسور پوپ مورخ آمریکایی که مقاله ای با عنوان بررسی هنرهای ایران در مجله "سپید و سیاه" نوشته بود، معروف شد و هنوز هم جزو یکی از منحصر به فردترین خانه های ایران و جهان است.

این خانه متعلق به محسن مقدم پسر کوچکتر احتساب الملک شهردار دوره ناصرالدین شاه قاجار است. محسن از کودکی به نقاشی علاقه زیادی نشان می داد در مکتب کمال الملک نقاشی یاد گرفت حتی در تابلوی معروف کمال الملک از کلاس درسش نیز محسن مقدم به تصویر کشیده شده است.

محسن برای تحصیل نقاشی به همراه برادرش حسن، به سوئیس رفت و در زمان جنگ جهانی دوم برگشت اما دومین بار برای یادگیری باستان شناسی و تاریخ سفر کرد و این بار با دست پر همراه گروه های باستان شناسی در برخی از محوطه های تاریخی مانند دیلمان و شوش به کاوش و نظارت و بازرسی پرداخت.

او جزو اولین باستان شناسان ایرانی بود که به همراه اساتید باستان شناسی در محوطه های تاریخی فعالیت می کرد.

مقدم از شاگردان استاد کمال الملک، باستان شناس و مؤسس دانشگاه هنرهای زیبا و استاد دانشگاه تهران بود که با همسر فرانسوی زبانش تصمیم گرفتند همه هم و غم خود را برای برپا کردن یک موزه از اشیای گرانبهایی که در حال از بین رفتن است بگذارند.

زوج باسواد عمارت مقدم از همان سالهای ابتدایی ازدواجشان تصمیم می گیرند که هیچ وقت بچه دار نشوند و به جای بچه داری، موزه داری کنند. آنها نگهداری از اشیای تاریخی موجود در خانه شان را فرزندان خود می پنداشتند که باید برای نسلهای بعد نگهداری شوند.

خانه ای که اکنون به عنوان موزه مقدم از آن یاد می شود از خانه های مجلل دوره قاجار و دارای بخش های اندرونی و بیرونی است اما در کنار تمام اجزای این عمارت مجلل، کاشی های زرین فام و گرانبهایی را می‌توان یافت که مقدم برای پاسداری از آنها، جایی مناسب را در دیوار برای آنها در نظر گرفته بود تا از آسیب در امان بمانند برخی از این کاشی ها در دنیا منحصر به فرد هستند.

اما کلکسیون پارچه استاد مقدم نیز جزو یکی از کلکسیون های پارچه در دنیاست این پارچه های قیمتی اکنون به صورت فریز شده در داخل مجموعه نگهداری می شود امکان بازدید عموم از آنها وجود ندارد جز یکی از پارچه ها که آن هم درون قاب شیشه ای نگهداری می شود.

در کنار تمام در و دیوارهای کاشی کاری شده و زیبای عمارت مقدم، اتاق کوچکی راه ورودی به زیرزمین خانه است که تمام در و دیوار آن با سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی و صدف و مرجان های زیبا نقش داده شده است.

مقدم در دفترچه خاطراتش نحوه بدست آوردن بسیاری از اشیای تاریخی موجود در این خانه را شرح داده و گفته که یا آنها را از دستفروش های بازار و یا از مالکانی که قصد تخریب خانه های تاریخی خود را با تمام ملحقاتش داشتند خریده است.

برخی دیگر از این اشیا درحال خروج از کشور بودند و یا در حراجی های کشورهای بیگانه دست به دست می شدند که مقدم با ثروت خانوادگی اش آنها را خریده و به ایران برگردانده است.

اما بسیاری دیگر از این اشیای تاریخی توسط سفرا و فرهنگیانی که مهمان مقدم بودند به این خانواده هدیه داده شده است مانند اشیایی که حدس زده می شود از بیت المقدس به او هدیه شده است.

اما در بین تمام این آثار برخی مانند سفال قرمز رنگ چشمه علی که متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد است، قدمت زیادی دارد که هیچ کس نمی داند چطور سر از این خانه در آورده است، به همین دلیل اداره کل موزه های دانشگاه تهران که اکنون مدیریت این موزه را بر عهده دارد می خواهد به بررسی مبدا این اشیا بپردازد.

مقدم در سال 1351 خانه پدری خود را با تمام آثار ارزشمندش وقف دانشگاه تهران کرد تا اینکه در سال 1366 دار فانی را وداع گفت.

پس از مرگش نیز همسرش در سال 69 تولیت موزه را در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار داد و سرانجام پس از چند سال عملیات مرمت، در مرداد ماه سال 88 در این خانه به روی بازدیدکنندگان گشوده شد.

در کره زمین جزیره ایستر همیشه به عنوان یکی از اسرار آمیزترین مکان ها شناخته شده است. جزیره ایستر جزیره‌ ای است در اقیانوس آرام جنوبی که متعلق به کشور شیلی است. این جزیره با اینکه ۳٬۵۱۵ کیلومتر (۲٬۱۸۵ مایل) در غرب خاک اصلی شیلی قرار گرفته اما استانی جدا از منطقه والپارائیسو (Valparaíso) شیلی بشمار می‌آید. نزدیک ترین جزیره همسایه با جزیره ایستر به نام سالائی گومز (Sala-y-Gomez) که در ۴۰۰ کیلومتری شرق ایستر قرار دارد نیز جزء همان منطقه و استان بشمار می‌ آید. نزدیکترین جزیره مسکونی به ایستر جزیره پیت‌ کرن است که در ۲٬۰۷۵ کیلومتری (۱٬۲۹۰ مایلی) غرب ایستر قرار دارد. مساحت جزیره ۱۶۳٫۶ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۳٬۷۹۱ نفر است (سرشماری ۲۰۰۲م). ۳٬۳۰۴ نفر از جمعیت جزیره در مرکز آن شهر هانگا روآ زندگی می‌کنند. جزیره ایستر بویژه بخاطر تندیس‌های ۴۰۰ ساله عجیب باستانی خود معروف است. به این تندیس‌ها که در راستای کرانه دریا به خط ایستاده‌اند موآی گفته می‌شود.

تاریخچه

ساکنان اولیه این جزیره ریشه پلی نزیایی دارند. (DNA گرفته شده از استخوان ها نیز این را تایید می‌کند) و به احتمال قوی آن ها از جزایر مارکوس و در ۳۱۸ میلادی به این جزیره آمدند. (آزمایش کربن از نی‌های یافت شده در یک قبر این را تایید می‌کند). حدس زده شده که مهاجران اولیه که احتمالاً در دریا گم شده بودند، به تعداد کم (کمتر از ۱۰۰نفر) و در چند قایق به این جزیره آمدند. در زمان ورود آن ها بیشتر جزیره جنگلی و پر از پرندگان بوده و شاید مهمترین منطقه برای پرورش پرندگان در منطقه پلی نزیا بوده‌ است. اولین بازدید کنندگان اروپایی این جزیره، سنت های شفاهی ساکنان اولیه این جزیره را ثبت کردند. در این سنت ها، جزیره نشینان ایستر ادعا کرده‌اند که یک فرمانده به نام «هوتو ما توآ» در یک یا دو قایق بزرگ به همراه همسر و خانواده اش به جزیره آمدند. در این افسانه و همچنین تاریخ دقیق سکونت اولیه این جزیره ابهام وجود دارد. ادبیات منتشره در مورد اولین سکونت جزیره ۳۰۰-۴۰۰ میلادی را عنوان می‌کند یا تقریباً زمانی که اولین انسان‌ها در هاوایی سکونت گزیدند. برخی دانشمندان دیگر معتقدند که جزیره ایستر تا زمان ۷۰۰-۸۰۰ میلادی مسکونی نبوده. ساکنان اولیه این جزیره به نظر می‌رسد که از غرب و از جزایر مارکوس آمده‌اند. این افراد با خود موز، سیب زمینی شیرین، نیشکر و گوش فیل آوردند. بر طبق افسانه‌های ثبت شده توسط مسیونرها در دهه ۱۸۶۰ این جزیره دارای سیستم طبقاتی مشخصی بوده است. یک شاه که دارای قدرت خدا مانند بوده، از زمان هوتو ماتوآ بر جزیره حکمرانی می‌کرده. قابل مشاهده ‌ترین عنصر در فرهنگ این جزیره، تولید موآی حجیم و غول پیکر است که قسمتی از نیایش اجداد و نیاکان بوده ‌است. موآی‌ها دارای ظاهری متحدالشکل می‌باشند که در کناره تمام ساحل بر پا شده‌اند و نشانگر اعمال حکومت مرکزی می‌باشد. علاوه بر خانواده سلطنتی، ساکنان این جزیره شامل کشیشان، سربازان و تجار بوده. آخرین شاه، به همراه خانواده اش به عنوان بردگان در دهه ۱۸۶۰ در معادن پرو مردند. پس ازآن شاه یک نشانه سمبلیک پیدا کرد.

نام

قدیمی‌ترین نام شناخته شده این جزیره، Te Pito Ote Henua به معنی مرکز جهان بوده ‌است. در دهه ۱۸۶۰، دریانوردان تاهیتی به جزیره نام Rapa Nui دادند به معنی راپای بزرگ و این به خاطر شباهت جزیره به یکی دیگر از اجزای پلی نزیا به نام Rapa Iti به معنی راپای کوچک بود. مشهورترین نام این جزیره یعنی ایستر(Easter) به خاطر اولین بازدید ثبت شده اروپاییان توسط Dutch Admiral بوده که در شنبه عید پاک ۱۷۲۲ اتفاق افتاد.

موقعیت

این جزیره در ۳۶۰۰ کیلومتری غرب شیلی واقع شده. جزیره ایستر یکی از جزایر مسکونی منفرد جهان می‌باشد. این جزیره تقریباً مثلثی شکل است و مساحت آن ۶/۱۶۳ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 3.791 نفر دارد. این جزیره متشکل از ۳ کوه آتشفشانی می‌باشد.

فرهنگ

مردم ایستر در طول تاریخ سیستم خط تصویری ویژه خود بوجود آوردند. دست ‌نوشته‌های آن ها نیز مانند ابعاد دیگر جامعه دور افتاده و مرموزشان هنوز قابل فهم نیستند. هرگز روی جزیره بیش از ۷۰۰۰ نفر زندگی نکرده ‌اند. حدودا بعد از سال ۱۶۰۰ م فرهنگ آن ها به طور ناگهانی و با شدت رو به زوال نهاد. مهم‌ ترین مظهر فرهنگی جزیره ایستر، موآی‌ها هستند که ۲۸۸ تای آن روی سکوهای عظیمی به نام آهو، ایستاده‌اند. فاصله این سکوها از هم حدود یک و نیم مایل است و یک نوار تقریباً سراسری به دور جزیره بوجود آورده اند. ۶۰۰ موآی دیگر، که در مراحل مختلف تکامل هستند، در سرتاسر جزیره پراکنده‌اند. حتی در معادن و کنار جاده‌های قدیمی و کنار ساحل. بسته به اندازه و وزن موآی‌ها، تخمین زده می‌شود که بین ۵۰ تا ۱۵۰ نفر برای حمل آن ها توسط غلطک های چوبی و سورتمه روی آن نیاز بوده. برخی از موآی‌ ها دارای کلاه یا تاج های قرمز رنگی هستند که دلیل آن نامشخص است ولی برخی از باستان شناسان می‌ گویند که اینگونه موآی‌ها مفهوم آیینی خاصی داشتند و یا شاید برای یک طایفه یا خانواده بخصوصی مقدس بوده اند.بر طبق آخرین تحقیقات باستان شناسانی، ۸۸۷ مجسمه سنگی یکپارچه در موزه و در جزیره شناسایی شده است.

آهو (Ahu)

تقریباً در امتداد تمای خطوط ساحلی به جز ارونگو و پویکو پنینسولا می‌توانید سکوهایی به نام آهو را بیابید. اصل و منشأ آن ها به قربانگاه های قدیمی پلی نزیایی برمی گردد که به ابعاد بسیار بزرگ ‌تری توسعه یافته‌ است. از ۳۱۳ آهو باقیمانده تنها ۱۲۵ تا از آن ها یک موآی را حمل می‌کنند. آهویی که در تونگاریکی بزرگ ‌ترین و بیشترین موآی را یعنی مجموعاً ۱۵ عدد دارد.

دیوارهای سنگی

یکی دیگر از مثال های سنگی این جزیره دیوارهای مشهور در «ویناپو» (Vinapu) می‌باشد. که بدون استفاده از ملات ساخته شده و بدقت سنگ ها با هم چفت شده‌اند. این موضوع کاملاً شبیه دیوارهای تمدن اینکاها در پرو است.

خانه‌های سنگی

تعداد ۱۲۳۳ خانه سنگی ما قبل تاریخ که «توپاً (Tupa) نامیده می‌شود، وخانه مرغ ها (Hare Moa) که بعداً بوجود آمد، برجسته ‌ترین خانه‌های به جامانده در این جزیره‌است. خانه‌های سنگی حدود ۶ متر عرض با ساختاری استوانه‌ای شکل و سقفی طاقدار می‌باشد. ورودی این خانه‌ها بسیار پایین است و وارد شدن تنها با سینه خیز رفتن امکان پذیر است. در سال ۱۸۸۲، آلمان ها چند خانه را حفاری کرده و باقیمانده‌های انسانی در داخل خانه‌ها پیدا کردند. مردم محلی به آن ها گفتند که این مکان ها، استراحتگاه شاهان و روسای جزیره ایستر بوده‌اند. هر خانه دو حفره کوچک داشت. اگر روح یک دشمن از یکی از آنها وارد شد، روح مرحوم بتواند از دیگری فرار کند. نکته قابل توجه اینست که تعداد باقیمانده خانه‌های سنگی و موآی‌ها تقریباً نزدیک به هم است و این شاید به این معنی است که برای هر شخص که در یک خانه سنگی دفن می‌شده، یک موآی ساخته می‌شد. استفاده خانه‌های سنگی به عنوان قبر، به نظر می‌رسد که هم‌زمان با تولید موآی و زوال نیایش اجداد و نیاکان متوقف شد. در طی آشفتگی قرن ۱۸، به نظر می ‌رسد که جزیره نشینان شروع به دفن مرده‌هایشان میان خانه‌های آهوس (سکوی موآی) کرده‌اند و از خانه‌های سنگی به عنوان پناهگاه مرغ ها استفاده کردند.

حقایق ثبت شده

جزیره ایستر به دست روسای قدرتمند قبیله اداره می‌شد. در طول دوره ‌ای که جزیره رو به زوال نهاده بود، یک سیستم عجیب برای انتخاب رئیس قبیله، بوجود آمد. قوی ‌ترین جنگجویان تا جزایر همسایه، جایی که پرنده دریایی مهاجر، چلچله سیاه، تخم گذاری می‌کند، شنا می‌کردند. آن ها به دنبال اولین تخم فصل، جزیره را جستجو می‌کردند. اولین جنگجویی که یک تخم پیدا می‌کرد به مدت یکسال رئیس قبیله می‌شد.

رونگورونگو

وجود یکی از دستخط‌ های رمز ناگشوده جزیره ایستر که رونگورونگو (Rongorongo) نامیده می‌شود، توسط یک مسیونر فرانسوی در سال ۱۸۶۴ گزارش شد. در آن زمان ، چندین جزیره نشین ادعا می ‌کردند که که می‌توانند آن را بخوانند اما تمام تلاش ها بی نتیجه ماند. با توجه به اینکه تنها یک قسمت کوچک از جمعیت باسواد بودند، رونگورونگو یک امتیاز حکومت کردن بر خانواده‌ها و کشیشان بوده ‌است. از صدها میز و صندلی و وسایل چوبی که رونگورونگو روی آن حکاکی شده، تنها ۲۶ عدد سالم مانده و تمام آن ها در موزه‌های سراسر دنیا است و هیچ کدام در جزیره نمی‌باشد. تمام تلاش ها برای رمز گشایی این متن بی حاصل بوده است. انجمن علمی حتی نمی‌تواند بگوید که آیا رونگورونگو یک شکل نوشتاری است یا نه. اگرچه افسانه‌ها می‌گویند که هوتوماتوآ میزهای اولیه را با خود به این جزیره برای اولین بار آورد. همچنین اینگونه احتمال داده می‌شود که در معرض قرار گرفتن جزیره نشینان با نوشته‌های غربی در طی بازدید اسپانیایی‌ها در سال ۱۷۷۰ موجب شده تا آن ها از شیوه حکومت و قانونگذاری آن ها الهام گرفته و رونگورونگو را به عنوان یک ابزار مذهبی ایجاد کنند.

جاده‌های ایران خاطرات خوشایندی به یاد نمی‌آورند، حداقل، آن چیزی كه این روزها در رسانه‌ها می‌توان خواند آمار تصادفات است كه تقصیرش را به گردن جاده‌ها می‌اندازند، بماند كه جاده‌های ایران بی‌تقصیرترینند.
در این آمار اما چیزی كه برای ایرانگردان واضح و قرار است برای ایران دوستان و اهالی گشت و گذار هم بدیهی باشد، زیبایی‌های فراوان جاده‌های ایران است؛ جاده‌هایی كه خود جاذبه‌اند و مشوقی برای آن كه دل به آنها بسپاری و بروی. در این جا به ده جاده زیبای ایران پرداختیم؛ جاده‌هایی كه از كرانه‌های شمال تا دشت‌های جنوب كشیده شده است.
سپیدان ـ نورآباد
جاده‌های شمالی استان فارس در پاییز، زمستان و بهار تصاویری بهشت‌آسا می‌آفرینند. جاده سپیدان به یاسوج، دشت ارژن، دشت برم، جاده شیراز به سپیدان و سپیدان به نورآباد از زیباترین این جاده‌ها هستند. مزارع و زمین‌های كشاورزی، دشت‌های وسیع و كوه‌های زیبا به راستی بی‌بدیل‌ترین مناظر جاده‌های ایران را تصویر می‌كنند.

پوشش گیاهی انبوه درختان بلوط، بنه، كلخنگ، بادام وحشی، انجیر كوهی، تمشك، سپیدار و آویشن تنها برخی از گیاهان متنوعی هستند كه مناظری رنگارنگ را در دو سوی جاده می‌آفرینند. با این حال شاید كمترین میزان شهرت را این جاده‌ها در میان گردشگران عادی دارند.
كرند غرب ـ بابایادگار
جاده‌های كوهستانی استان كرمانشاه با طبیعت متفاوتی كه پیش روی گردشگران قرار می‌دهد از دیدنی‌ترین جاده‌های ایران به شمار می‌آیند. یكی از بكرترین آنها خروجی بابایادگار از جاده كرند غرب به سرپل ذهاب است.

دو طرف جاده جنگل‌های بلوط و تپه‌های سبز و زرد نگاهتان را مجذوب و سرگردان می‌كند و دیواره‌های سنگی عجیبی كه گهگاه اطرافتان می‌بینید شكلی اسطوره‌ای به جاده می‌دهند. چسبیده به جاده بابایادگار آبشار گمنام، اما بی‌مانند ریجاب را هم می‌توانید ببینید كه ارتفاع آن بیش از 150 متر تخمین‌زده می‌شود.
گردنه حیران
بسیاری از قدیمی‌ترها وقتی می‌خواهند زیباترین جاده‌ای كه رفته‌اند را نام ببرند نیازی به زمان زیادی برای انتخاب ندارند. گردنه حیران در غرب شهرستان آستارا یكی از مسیرهای اصلی ارتباطی اردبیل به گیلان است.

این گردنه از یك سو مشرف به كوه‌های پوشیده از جنگل‌های انبوه و از سوی دیگر مشرف به دره‌ای است كه رود آستاراچای از آن عبور می‌كند. رودی كه تعیین كننده مرز ایران و جمهوری آذربایجان (آران) است.
پیچ‌های تند جاده‌ای كه همچون ماری عظیم‌الجثه در جنگل‌های مه‌آلود و سبز حیران پیچ می‌خورد راهی به جز توقفی هرچند كوتاه پیش رویتان باقی نمی‌گذارد؛ آن هم برای تماشا.
جاده‌هایی كه استان گیلان را به استان اردبیل متصل می‌كند، از دیدنی‌ترین جاده‌های جنگلی ایران به حساب می‌آیند. جاده ماسال به خلخال بویژه در منطقه «اولسبلنگاه»، جاده ماسوله به خلخال كه یكی از برنامه‌های ثابت پیاده‌گردی طبیعت‌گرد‌های حرفه‌ای است ومعروف‌تر از همه جاده اسالم به خلخال از این جاده‌ها هستند
اسالم ـ خلخال
جاده‌هایی كه استان گیلان را به استان اردبیل متصل می‌كند، از دیدنی‌ترین جاده‌های جنگلی ایران به حساب می‌آیند. جاده ماسال به خلخال بویژه در منطقه «اولسبلنگاه»، جاده ماسوله به خلخال كه یكی از برنامه‌های ثابت پیاده‌گردی طبیعت‌گرد‌های حرفه‌ای است ومعروف‌تر از همه جاده اسالم به خلخال از این جاده‌ها هستند.

مسیر پیچ در پیچی كه اسالم و خلخال را در دو استان اردبیل و گیلان به هم متصل می‌كند، شما را به دنیایی دیگر می‌برد.
دامنه‌های سرسبز، گله‌های گوسفند، كلبه‌های چوبی روستایی و مه كه گاهی زیر پایتان و گاه تا روی جاده پیش می‌آید تابلوهایی هستند كه در این جاده به نمایش گذاشته شده‌اند.
هجیج ـ اورامانات
بسیاری از گردشگران جاده پاوه تا هجیج را برای دیدن این روستای زیبای كردنشین پیموده‌اند، اما اغلب نمی‌دانند‌ اگر همین جاده را تا انتها بروند با مناظر بكر و بدیعی از رودخانه پرآب سیروان، آبشارها و چشمه‌های گوناگون روبه‌رو می‌شوند. كبابی‌های بین راه در منطقه بل‌بر با گوشتی بی‌مانند از شما پذیرایی می‌كنند.

عرض كم، ریزش هر از گاه كوه، شیب تند و طرح هندسی عجیب این جاده نیز هیجانی به یاد ماندنی را برای گردشگران رقم می‌زند. در برخی نقاط جاده باغ‌های سرسبز و در برخی نقاط مرتفع چند‌متر برف؛ تنوع آب و هوایی بی‌مانندی را به شما هدیه می‌دهد.
سراوان ـ فومن
این بار كه از جاده رشت به شمال كشور می‌روید نرسیده به رشت جاده دست‌چپتان را كه به فومن می‌رود انتخاب كنید. جدای از سرسبزی بی‌همتا و بكرش، اگر پاییز یا زمستان و بویژه در ساعات اولیه صبح به این جاده برسید، با دیدن مه صبحگاهی كه بر رنگ قهوه‌ای مات درختان در زمینه آبی آسمان نشسته، رویایی در بیداری را تجربه می‌كنید.

از دیدنی‌های این جاده موزه بزرگ روستایی گیلان است كه نمونه‌هایی از انواع خانه‌های روستایی گیلان را در دل جنگل‌های بكر سراوان پنهان كرده است.
طبس ـ خور و بیابانك
جاده‌های كویری تنها به دلیل بافت بیابانی اطرافشان زیبا نیستند. اگر در یك غروب زمستانی یا حتی پاییزی در جاده طبس به خور و بیابانك باشید ممكن نیست باور كنید كه جاده از میان دریا نمی‌گذرد. بازتاب نور رنگارنگ در هر دوسوی جاده، دریایی را پیش چشمانتان ترسیم می‌كند كه دریا نیست، اما تا آن را لمس نكنید باور نخواهید كرد كه فقط نمك سراسر چشم‌اندازتان را فراگرفته است.

دیدنی‌هایی همچون تل‌ماسه‌ها، قلعه‌های اسماعیلی، درختان كهنسال و سدهای تاریخی ‌كه به این و هم شگفت‌انگیز اضافه كنید، دلایل كافی برای سفر به طبس را خواهید یافت.
جم ـ فیروزآباد
جاده جم به فیروزآباد كه مركز استان فارس به عسلویه در كرانه خلیج فارس را بسیار نزدیك كرده است، از جاده‌های بسیار دیدنی جنوب كشور است. در آغاز، جاده‌ای كوهستانی با شكل‌های خیالی و شگفت‌انگیز دو طرف جاده را گرفته است، اما هرچه بیشتر وارد استان فارس می‌شوید جاده سبزتر و طبیعت شگفت‌انگیزتر می‌شود.

تنگه‌های اطراف جاده بویژه شكاف «هایقر» تصاویری همچون «گراند كانیون» را برایتان تصویر خواهد كرد با این تفاوت كه این جاده‌ها هم سبزترند و هم در عمق این شكاف رودخانه‌ای پرآب جاری است.
جندق ـ معلمان
اگر به تصاویر شگفت‌انگیز، وهم‌آلود و زیبای كویری علاقه‌مندید، جاده جندق به معلمان را ازدست ندهید. این جاده از قلب كویر مركزی ایران می‌گذرد و جنوب و شمال آن را به هم وصل می‌كند. به احتمال زیاد در طول جاده تنها خواهید بود و هنگام طی مسافت حدود 200 كیلومتری این جاده انواع بافت‌های عجیب و غریب كویری را مشاهده خواهید كرد.

در برخی نقاط در دوسویتان تا خط افق حتی بته‌ای خار دیده نمی‌شود و گاهی تپه‌های سرخ رنگ خاكی همه میدان دیدتان را می گیرد. سكوت كویر را اینجا می‌توانید تجربه كنید، از جندق در نزدیكی شهرستان خور و بیابانك استان اصفهان تا معلمان در نزدیكی دامغان استان سمنان.
كرج ـ چالوس
نمی‌توان از جاده‌های ایران سخن گفت و از جاده چالوس یاد نكرد. این جاده كه سال 1312 كرج و چالوس در دو سوی البرز را به هم متصل كرده، خاطرات سفر بسیاری از ایرانیان را رقم زده است. كارگران را برای حفر تونل كندوان در دل كوه با یك سكه پنج ریالی تشویق می‌كردند و معروف است كه به ازای هر كلنگ به كارگران این مبلغ را می‌دادند.

از دره‌های سرسبز آغاز راه گرفته تا دیواره‌های سنگی ارتفاعات بلند البرز، مناظری آشنا و به یاد ماندنی برای ایرانیان به شمار می‌آیند، تا جایی كه بسیاری از ایرانیان اصطلاحات به «جاده» رفتن را مترادف با این جاده می‌دانند. فرعی‌های این جاده مانند جاده‌های یوش، شهرستانك و كلاردشت نیز هر‌یك‌زیبایی‌های خاص خود را دارند.

درویش خان که کر و لال بود و به کشاورزی مشغول بود، سال 86 در سن 90 سالگی درگذشت و در میان درختان باغ سنگی دست ساز خود به دستان سرد خاک سپرده شد. پیرمرد سال 1355 در فیلم «باغ سنگی» پرویز كیمیاوی بازی کرد و این فیلم در جشنواره‌های داخلی و خارجی بسیاری شرکت داده شد.

باغ سنگی که شاید بتوان درختان آن را نمونه‌های خوبی از هنر مفهومی برشمرد، در 45 كیلومتری جنوب شرقی سیرجان و در نزدیك روستای بلورد قرار دارد. این باغ منحصر به فرد و بی نظیر تا به حال سوژه عکاسان و خبرنگاران بسیاری بوده است.

باغ ایرانی به عنوان ساختاری کامل، نشانه اعتراض مردی است که روزگاری از راه همین درختانی که حالا خشک شده اند و نابارور، روزگار می گذرانیده است.

درختانی که باروری‌شان ختم به رویش سنگ از دل شاخه‌هایشان است، سنگ‌هایی که روزگاری در کسوت واژه ‌های ناگفتنی پیرمردی بی زبان به کمک او آمده‌اند و روی شاخه‌ها سوار شده اند.

این باغ بی شک از زیباترین و خاص‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان کرمان و صد البته کشور محسوب می‌شود و قطعا نمونه آن را در هیچ جای دیگری نخواهید دید.

جاذبه گردشگری ناشناخته ایران

سرزمینی ‌كه نمی‌شناسیم

شیراز را به تخت‌جمشید و حافظیه و شاهچراغش می‌شناسیم، یزد را به بادگیرهای سرو مانندش، اصفهان را به زنده‌رود كم‌آبش، به میدان نقش جهان دود گرفته و به چهل‌ستون شگفتش و تبریز را هم به بازار رویایی‌اش؛ اما بسیاری از دیدنی‌های این شهرها پشت شهرت این جاذبه‌ها پنهان شده‌ است. این جاذبه‌ها گاهی آنقدر شگفت‌ است كه نه‌تنها با جاذبه‌های مشهور آن قدرت برابری دارد، بلكه بسیاری از آنها كهن‌تر و عظیم‌تر و زیباتر هستند. این هفته به سراغ 10 جاذبه گردشگری در ایران رفته‌ایم كه تنها به این دلیل كه مشهور نیستند، دیده نشده‌اند.

برج قربان؛ مهد تمدن

همدان شهر كهن و افسانه‌ای، با سابقه درخشان و فرهنگ غنی خود از همان آغاز، مهد تمدن، علم و هنر و حكمت و عرفان بوده اما این شهر مانند دیگر شهرهای ایران دارای جاذبه‌های بسیاری است كه یكی از این جاذبه‌های ناشناخته برج قربان در محله زندی‌ها نزدیك دبیرستان ابن سیناست. این بنا از یك برج 12 ضلعی آجری با گنبد هرمی‌ شكل 12 ترك آجری تشكیل شده و روی طاق سردابه این برج سنگ‌نوشته‌ای وجود دارد كه قدمت آن به سال 1009 هـ.ق می‌رسد. بعد از دیدن این برج می‌توانید با تله‌كابین بالاتر رفته و از میدان میسان گذشته و از آبشار و كتیبه‌هایی كه نشان از فرهنگ و تمدن ایران دارد هم دیدن كنید.

شهر سی‌سخت؛ نگین دنا

در 35 كیلومتری شهر یاسوج در دامان طبیعتی شگفت‌انگیز، تابلویی زیبا از نقاشی آفرینش را مشاهده می‌كنید كه مسحور و مجذوب آن می‌شوید. اینجا سی‌سخت یكی از شهرهای كهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران است. آبشارها، چشمه‌ها، كوه‌ها و دریاچه‌هایی كه شاید در هیچ جای دنیا نمونه آن را هم نیز ندیده باشید. منطقه‌ای با آب و هوایی كوهستانی و طبیعتی شگفت‌انگیز كه مسافران نوروزی و گردشگران را مبهوت خود می‌كند.

آبشارهای خروشان مانند آبشار ناری و كوه‌گل كه از جمله مهم‌ترین آبشارهای سی‌سخت است. بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین چشمه در سی‌سخت قرار دارد كه به چشمه «میشی» معروف است كه در پایین گردنه بیژن قرار گرفته و آب آن زمین‌های زراعی ده بزرگ سی‌سخت را آبیاری می‌كند. چشمه سردو، چشمه تاگی و چشمه طوف مشرف بر شهر توریستی سی‌سخت هستند.

این چشمه‌ها در مسیر صعود به قله دنا قرار دارند و در تمام فصول سال دارای آبی گوارا و خنك هستند.از آنجا كه سی‌سخت در دامنه دنا از رشته‌كوه‌های زاگرس واقع شده است، اطراف آن را كوه‌هایی زیبا از جنگل بلوط با پوشش خاص طبیعی فرا‌گرفته است. پس فراموش نكنید بعد از خواندن فهرست 10تایی‌های ما نوروز را در زیباترین و ناشناخته‌ترین نقاط ایران سپری كنید.

كردخورد ؛ تالاب‌ زیبایی‌

تالاب كردخورد كه آق‌گل نیز نامیده می‌شود در نزدیكی روستایی به همین نام و در جنوب دشت نهاوند قرار گرفته است. پوشش گیاهی خاص و زیبای این تالاب به همراه وجود كوهی به نام كت در كنار آن چهره‌ای زیبا و شگفت‌انگیز از طبیعت را به‌نمایش گذاشته و منظره‌ای بی‌نظیر را در برابر چشمان هر رهگذری ترسیم می‌كند. در كنار پوشش گیاهی ویژه منطقه، این تالاب زیستگاه پرندگان زیبایی هم هست كه روح زندگی به آن بخشیده‌اند، پرندگان مهاجری نظیر فلامینگو، مرغ باران، حواصیل، آب‌چلیك، گونه‌های مختلف اردك، غاز و كاكایی در این تالاب زندگی می‌كنند. اگر دوست دارید یكی از كم‌نظیرترین و زیباترین منظره‌های طبیعی غرب ایران را به تماشا بنشینید، به شما توصیه می‌كنیم در پایان زمستان و آغاز بهار به این شهر سفر كنید و دیدن تالاب كردخورد را نیز از یاد نبرید.

دوستداران بناهای تاریخی و هنری در سفر به نهاوند می‌توانند آثار مورد علاقه خود را بازدید كنند، زیرا این شهر از حیث داشتن آثار باستانی بسیار غنی بوده و شما می‌توانید با در دست‌داشتن فهرست بناهای مهم در نهاوند به بازدید از آنها بپردازید و از سفر خود لذت ببرید.

سِرو؛ مرز زیبایی

شهر سرو در ۵۵ كیلومتری و در شمال غربی شهر ارومیه قرار گرفته ‌است. سرو شهری مرزی است و حالتی گمركی و ترانزیتی دارد. سرو به دلیل قرار گرفتن در نزدیكی كوه‌های بلند مرزی دارای آب و هوایی سردسیر و كوهستانی است و منطقه‌ای بكر و زیبا به حساب می‌آید. مرز سرو یكی از دروازه‌های كشور تركیه هم هست. در مسیر منتهی به مرز تك مغازه‌هایی دیده می‌شود كه به آن بازارچه مرزی می‌گویند، اما بازارچه مرزی اصلی روبه‌روی پمپ بنزین در همان نزدیكی است كه از 2 قسمت تشكیل شده كه سمت چپ آن مخصوص كفش و سمت راست این بازارچه ویژه لباس است. علاوه بر دیدن این منطقه زیبا و پردرخت می‌توانید خریدهای عید را نیز از این بازار انجام دهید.

سُنقر؛‌ مرغی‌ شكاری

شهر سنقر در ۸۵ كیلومتری شمال شرقی كرمانشاه قرار دارد. در حال‌ حاضر سنقر از نواحی‌ جالب‌ توجه‌ و زیبای‌ استان‌ كرمانشاه‌ است‌ كه‌ در جلگه‌ هموار و زیبایی‌ واقع‌ شده‌ و اطراف‌ آن‌ را رودخانه‌، سبزه‌زار، باغات‌ و بیشه‌زار فراگرفته است. همچنین قله‌ كوه‌های آن تا اواخر تابستان از برف‌ می‌درخشد و از جهات طبیعی دارای‌ ارزش‌های جهانگردی است و بومیان این منطقه می‌گویند در دوران سلجوقیان این شهر دارای مرغی شكاری به‌نام سنقر بوده كه فقط در این شهر وجود داشته و در هیچ جای ایران این گونه وجود نداشته است. به همین دلیل نام این شهر را سنقر گذاشته‌اند. سنقر از شمال‌ به شهرستان ‌قروه، از شمال‌شرقی‌ به ‌شهرستان سنندج، از شرق به شهرستان اسدآباد و از جنوب‌ و ‌جنوب شرقی به شهرستان كرمانشاه محدود می‌شود. غارهای آوازكبوتر در جاده سنقر ـ كرمانشاه، قلعه بزه‌رود در روستای بزه‌رود و گور دخمه دربند در سنقر از جمله مكان‌های تاریخی و دیدنی شهرستان سنقر به شمار می‌آیند. اما بد نیست در این میان سری به سراب سنقر ـ كه در 5 كیلومتری جاده سنقر به كرمانشاه و در مجاور روستای تازه‌آباد قرار دارد ـ بزنید. آب این سراب دیدنی از زیر كوه سراب به سرعت و با فشار به صورت فواره بیرون می‌ریزد و در زمستان‌ها گرم و در تابستان‌ها سرد است. آب گوارای این سراب، آب آشامیدنی روستاهای اطراف را تامین می‌كند و سپس به رودخانه قره‌سو می‌ریزد.

غار كَلماكره؛ ششمین گنجینه بزرگ جهان

استان لرستان نیز یكی دیگر از استان‌هایی است كه در فهرست 10 تایی ما قرار گرفته است.

این استان جاذبه‌های طبیعی فراوانی دارد كه می‌توان از جمله آنها به آبشار آب سفید، آبشار بیشه، پل شكسته و پل كشكان، دریاچه شط تمی و غار كوگان اشاره كرد كه شاید بسیاری از این نقاط زیبا را دیده باشید اما این بار غاری زیبا كه از دیدها پنهان شده است مسافران نوروزی را به سمت خود می‌كشاند.

غار كلماكره در شرق یكی از آخرین كوه‌های شهرستان پلدختر قرار گرفته است. پیشانی غار 5‌/‌1 متر جلوتر از پایین دهانه آن است و به همین دلیل این غار از دیدها پنهان است. اما در سال‌هایی نه چندان دور چوپانی این غار را پیدا كرد و توانست ششمین گنجینه بزرگ جهان را از آن ایران كند كه بسیاری از اشیای به جای مانده از دوره هخامنشیان (كه در موزه‌های خارج از كشور نگهداری می‌شود) از این غار شگفت‌انگیز بیرون آمده است.

كَهَك و وشنوه؛ تاریخ به روایت غار

علاوه بر دیدن و خرید از بازار سنتی قم كه به محض ورود به شهر بوی عطر آن به مشام می‌رسد و سال‌هاست میزبان مسافرانی است كه سوهان و مهر و سجاده می‌خرند سری هم به دریاچه نمك بزنید كه زیبایی مسحوركننده‌ای دارد. این دریاچه بخشی از كویر نمك است كه در شرق قم واقع شده و فقط زمستان‌ها آب دارد. حضور ورقه‌های نمك و برداشت آن كه از اوایل تابستان در منطقه جنوبی این دریاچه آغاز می‌شود، زیبایی خاص خود را دارد. دریاچه حوض سلطان نیز یكی از معروف‌ترین دیدنی‌های این شهر است. اما زیباترین نقطه قم در 60 كیلومتری این شهر در كوه اردهال است كه 4 غار در این نقطه وجود دارد كه در داخل یكی از آنها به نام غار وشنوه منبع عظیمی از آب یافت می‌شود. این آب از شكاف كوه سرازیر شده و به صورت چشمه فوران می‌كند. همچنین شهر كهـك از 3 سمت مشرف به ارتفاعات است و دره زیدان در شرق آن قرار دارد. این شهر دارای آب و هوایی معتدل است. حضور امامزاده زینب خاتون(ع)، خانه ملاصدرا و غار معروف كهك عامل مهمی برای جذب گردشگران به این منطقه است. غار كهك در 30 كیلومتری قم قرار دارد كه توصیه می‌كنیم دیدن آن را از دست ندهید.

روستای كِشه؛ روستای مساجد

روستای كشه در فاصله 35 كیلومتری شهرستان نطنز و100 كیلومتری اصفهان قرار دارد. روستای كشه با رشته‌كوه‌های فراوانش كه معروف‌ترین آن كوه كركس است، آب و هوایی كوهستانی دارد. كشه از زیباترین روستاهای ایران است كه باغ‌های فراوانش هنوز نتوانسته‌ است آن طور كه باید و شاید این روستا را بشناساند.

كشه دارای 19محله به نام‌های خاك سفید، هنویه، در حسینیه، در گاراژ، باغلا، پریار، ورتخته، اسبر، پاكمر، ماهیه، روی قلعه، در حمام، الله‌آباد، گهر، كربلایی‌علی، باغناره، مارچون، لاجه و سرچشمه بوده كه دیدن این محله‌ها خالی از لطف نیست. همچنین مساجد زیبای این روستا حال و هوایی دیگر به كشه داده است.

طارم؛ هندوستان ایران

طارم یكی از شهرستان‌های استان زنجان است كه در شمال این استان قرار گرفته است. عبور رودخانه عظیم قزل‌‌اوزن و ریزابه‌های متعدد آن از منطقه طارم، باعث آبادانی و رشد كشاورزی و دامداری در این منطقه شده است. وجود كهنسال‌ترین درختان استان زنجان در این شهر به همراه آثار طبیعی و جاذبه‌های تاریخی، استعداد جهانگردی ویژه‌ای به این منطقه داده است. قسمتی از دریاچه سد سفید رود كه در شهر طارم واقع شده، دامنه ارتفاعات، جنگل‌ها، چشمه آب‌معدنی الله‌بلاغی، غار خرمنه‌سر، روستای تشویر، روستای شاه‌نشین و دیگر روستاهای ییلاقی با آب و هوای مناسب، چشم‌انداز باغ‌ها و كشتزارهای برنج كه زنجان را هندوستان ایران كرده است، همگی از جاذبه‌های طارم است كه به همراه سكوت و آرامش دلپذیر، مقدمات استراحت كم‌نظیر و دلچسبی را برای مسافران نوروزی فراهم می‌كند. همچنین قلعه شمیران، قلعه سانسیز، بنای امامزاده حیدر، بنای امامزادگان عوف و هاشم(ع)، چهار طاقی‌های طارم، آتشكده تشویر، آتشكده الزین و آتشكده پیرچم از جمله بناهای ارزشمند و دیدنی شهرستان طارم هستند كه در كنار طبیعت زیبا و منحصر به فرد منطقه ارزش‌های توریستی و تفرجگاهی طارم را نشان می‌دهد.

نكارمن‌؛ شهر رودها و چشمه‌ها

نكارمن یكی از روستاهای شهرستان شاهرود است. این روستا در دهستان خرقان در بخش بسطام قرار گرفته است. روستای نكارمن یا نوكارمن در فاصله 25 كیلومتری شمال شاهرود و قبل از مجن واقع است. پس از طی 13 كیلومتر در جاده شاهرود به مجن، وارد جاده فرعی روستای نكارمن می‌شویم كه در ادامه این مسیر و در دامنه كوه شاهوار، آبشار كوچك و زیبای آن نشانه‌ای برای صعود كوهنوردان به حساب می‌آید. روستای نكارمن و روستای تاش، از مسیرهای اصلی صعود به‌قله شاهوار است. رودخانه فصلی نكارمن به طول 15 كیلومتر از دامنه‌های جنوبی رشته كوه شاهوار و از چشمه‌های زلال آن منشا می‌گیرد و در ادامه به رودخانه تاش می‌پیوندد. این رودخانه در فصول گرم سال خشك می‌شود. همچنین مناطق زیبایی مانند قطار زرشك و چشمه هفت‌رنگ فرحزاد نیز از دیدنی‌های نكارمن به حساب می‌آید. این محل یكی از جاذبه‌های شهر شاهرود است كه تنها برای افراد بومی آنجا شناخته شده است. این محل بكر یكی از مكان‌هایی است كه می‌تواند گردشگران را شگفت‌زده كند.

جسم و روح خود را از نیروهای بی نظیری که طبیعت به شما ارزانی داشته است محروم نسازید».
 

از گذشته های بسیار دور انسانها علاقه فراوانی به استفاده از جواهرات و سنگها داشته اند و از آنها برای کسب قدرت ، ثروت ، موفقیت ، سلامتی و درمان بیماریها ، جلوگیری از حوادث ناخوشایند وخنثی کردن تأثیرات نامطلوب و منفی سیارات ، استفاده می کردند.
روشن بینان ودرمانگران بزرگ نیز از خواص جواهرات آ گاه و دریافته بودندکه سنگها دارای خواص مغناطیسی و درمانی هستند.

سنگها در طول میلیون ها سال در اعماق زمین پرورش یافته اند و روند پالایش و پاکسازی را در تاریکی و انزوا طی کرده اند . سنگها از عناصر مادر خاک بوجود آمده اند وقادرند ما را به انرژی غنی و مغذی خاک وصل کنند . آنها در طبیعی ترین و خالص ترین رنگهایشان حاصل نورند و انرژی کیهانی را منتقل می دهند ، آنها نیروهای آسمانی و زمین را جذب و هدایت می کنند و ساختار بلوریشان آنچه ارتباط ما و کیهان را برقرار می کند ، انعکاس می دهند و به همان نحو تأثیری هماهنگ کننده بر روی جسم و روان ما می گذارند . آنها مأموریت زیبا و با هدفی را در معالجه بیماریها و بهبود دردها به عهده دارند و این مأموریت را با قدرت ارتعاشات نوری که در خود دارند به خوبی به انجام می رسانند و بر روی سطوح هستی ما کار می کنند.

روزگاران قدیم و جواهرات

صحبت جواهرات از دوران کهن در میان آدمیان رواج داشته و کتابهای بسیاری در مورد آن از نویسندگان مشهور و نامی بر جای مانده است.در کتابهای قدیمی هندی ،چینی، فارسی و...داستانهای شگفت انگیزی در مورد جواهرات ،خواص وچگونگی پیدایش آنها وجود دارد.

بشر قرنهاست سنگهایی را خوش یمن دانسته ودر افسانه ها آنها را مربوط به سحر و افسون ،طالع بینی ، شفابخشی و اعمال معنوی میداند. پادشاهان ، پاپها و رهبران مذهبی از جواهرآلا تی مانند یاقوت و الماس استفاده میکردند تا اقتدار شخصی شان افزایش یابد .

پادشاهان و ملکه ها تاج های خود را با جواهرات و سنگهای قیمتی زینت میدادند وعقیده داشتند که هر سنگ خواص ویژه خود را دارد و زمانی که جواهرات را در تاج های خود به کار می بردند ، به غیر از قدرت و مال و مقام ، خود را در مقابل هر گونه بلا و بیماری بیمه می کردند و از انرژی های جواهرات برای بالا بردن نیروهای مثبت در اطراف سر خود ( چاکرای تاج ) استفاده می نمودند.

پیامبران و بزرگان نیز از جواهرات و انگشتری ها استفاده می کردند که اغلب اسماء الهی بر روی آنها حک شده بود .

در زمان حضرت سلیمان مردم از جواهرات استفاده می کردند و آ نها را ارج می نهادند . می گویند

در کشتی حضرت نوح در تاریکی از جواهرات برای روشنایی استفاده می شده است .

در مصر باستان نیز جواهرات برای کارهای مختلف تزیینی همچنین زینت لباس ها به کارمی رفته است.

زنان روحانی مصری از خمیره سنگها لوازم آرایش تهیه می نمودند و برای رنگ آمیزی لب ها ، چشمها و صورت استفاده می کردند.

هفت صد سال قبل از میلاد یونانیان ورومیان نیز از جواهرات برای زینت ومرهم زخم ها استفاده می کردند. « هرودوت » ،ارسطو و افلاطون درباره خواص سنگها مطالبی نوشته اند.

در تبت ، چین و معابد « ازتک » ، «اینکا » و « مایاها » کاهنان ، با زحمت بسیار سنگ ها را با دست شکل می داده اند.

در برخی از تمدن ها ، گردنبندهایی را به صورت تسبیح از سنگها می ساختند و از آنها برای رفع نگرانی و ایجاد آرامش استفاده می نمودند، امروزه نیز از این گردنبندهای تسبیح ماننداستفاده می شود.

ایرانی ها برای کارهای گوناگون از سنگها استفاده میکردند و برای زینت و تاج پادشاهان ، جواهرات را به کار می بردند. در قرن چهاردهم میلادی مردم اسپانیا و ایتالیا با جواهرات زیادی خود را زینت می دادند واین امر به شکل یک مد در آن زمان رواجیافته بود.

همچنین مسیحیان برای دوازده رسول،دوازده جواهر معین استفاده می کردند.

مدارکی که از اولین نویسندگان مسیحیت به جا مانده است،نشان میدهد جواهراتی که کشیشان عالی رتبه بر روی حمایل سینه خود به کار می برده اند دارای قدرت های مغناطیسی فوق العاده مربوط به سیاره های حاکم بر سرنوشت بوده است و این جواهرات قادر بودند با زبان درخشش رنگ ،به سؤالات پاسخ گویند. آنها نور سنگها را به عنوان مظهری از روح در ماده می دیدند. در تبت و هند سنگهای جواهر را خرد کرده ، به صورت پودر در می آوردند و از آن قرص یا مرهم می ساختند. این روش درمانی هنوز در درمانگاه های هند متداول است.



انگشتر

انگشتر در زمان های قدیم به عنوان نشانی از وفاداری و تعلق بوده است وهر بزرگ یا ثروتمندی طبق نشان وعلامتی که داشته ، انگشتری درست کرده و بر دست همسر یا همسران، غلامان و کنیزان خود می کرده است.

اکثر پادشاهان و حتی هنرمندان نیز از انگشتر استفاده می کردند برایمثال ویلیام شکسپیر انگشتری به دست داشت که روی آّن حروف w.s کنده شده بود .

بسیاری از افراد و پادشاهان انگشتر رابه عنوان هدیه و انعام به دوستان و زیردستان خود می دادند که گاهی این انگشتری ها بسیار گران قیمت بوده است .

برخی برای درمان بیماری ها و همچنین حفاظت ،در زمانی به خصوص بر روی انگشتر، دعا و یا اسماء حک کرده وطبق اصولی در زمان مقرراز آن استفاده نموده و نتیجه مطلوب را به دست می آورند و برخی از ممالک وحشی انگشتر می یاختند وآن را به زهرآلوده می کردند ودر شکار از آن کمک می گرفتند.

یکی از قدیمی ترین انگشترها که در حال حاضر نیز وجود دارد از یک سنگ سبز رنگ در ایران ساخته شده است که بر روی آن علاماتی وجوددارد و تاریخ ساخت آن را قبل از تاریخ مصر تخمین زده اند.

یکی دیگر ازانگشترهای قدیمی از قبر یکی از فراعنه در اهرا م مصر پیدا شده که یک نمونه از آن نیز از زمان حضرت یوسف به جای مانده است . می گویند حضرت سلیمان انگشتری داشته اند که اسم اعظم « الله » تعالی بر آن حک شده بود. حضرت موسی و پیامبر اسلام و دوازده امام و دیگر بزرگان نیز انگشتر بر دست داشته اند که عبارات یا نامهای خداوند بر آن حک شده بود . برخی از بزرگان از انگشتر خود به عنوان مهر برای نامه هاوپیامهای خود استفاده می نمودند .

تكنولوژی WiFi چیست ؟

WiFi روش بیسیم برای ایجاد و اداره شبكه است كه به آن شبكه سازی ۸۰۲.۱۱ و شبكه سازی بیسیم نیز گفته می شود . بزرگترین نقطه قوت WiFi ، سادگی آسان است . شما می توانید كامپیوترهای منزل یا محل كار خود را بدون نیاز به سیم به یكدیگر متصل كنید .

اگر در دفتر كار خود یك شبكه داشته باشید ، روش های بسیار زیادی برای اتصال كامپیوترهای شبكه شما به هم وجود دارد .

WiFi روش بیسیم برای ایجاد و اداره شبكه است كه به آن شبكه سازی ۸۰۲.۱۱ و شبكه سازی بیسیم نیز گفته می شود . بزرگترین نقطه قوت WiFi ، سادگی آسان است . شما می توانید كامپیوترهای منزل یا محل كار خود را بدون نیاز به سیم به یكدیگر متصل كنید . كامپیوترهایی كه شبكه را تشكلیل می دهند می توانند تا بیش از ۱۰۰ فوت از هم فاصله داشته باشند .

در این مقاله ما در مورد دو جنبه متفاوت WiFi بحث خواهیم كرد . اول ما در رابطه با تكنولوژی پایه كه امكان شبكه سازی WiFi را فراهم می كند بحث می كنیم .

سپس در مورد سخت افزار مورد نیاز برای ساخت شبكه WiFi توضیحاتی را ارائه می كنیم و سپس در مسیر درك مسائل مرتبط با تنظیم و دسترسی به یك WiFi hotspot در منزل به شما كمك می كنیم .

● شبكه Walkie_Talkie .
اگر می خواهید با شبكه سازی بیسیم در ساده ترین سطح آن آشنا شوید ، یك جفت Walkie_Talkie ارزان قیمت ۵ دلاری را در نظر بگیرید . اینها رادیوهای كوچكی هستند كه قادر به ارسال و دریافت امواج رادیویی می باشند . وقتی در یك Walkie_Talkie صحبت می كنید ، صدای شما توسط یك میكروفون دریافت می شود .

 

سپس به شكل یك فركانس رادیویی كد گذاری می شود و توسط آنتن آن ارسال می گردد . Walkie_Talkie دیگر می تواند امواج ارسال شده را توسط آنتن خود دریافت كند ، صدای شما را كه به شكل امواج رادیویی كد گذاری شده decode كند و آن را از یك بلند گو پخش نماید .

یك Walkie_Talkie نمونه مثل این ، با قدرت سیگنالی در حدود ۰.۲۵ وات امواج را ارسال می كند و برد آنها می تواند و برد آنها می تواند به حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ فوت برسد .

 

بیایید تصور كنیم كه شما قصد دارید دو كامپیوتر را با استفاده از تكنولوژی Walkie_Talkie در یك شبكه به هم وصل كنید :

شما هر دو كامپیوتر با یك Walkie_Talkie تجهیز می كنید .
شما برای هر دو كامپیوتر روشی را برای مشخص نمودن اینكه آیا قصد ارسال یا دریافت امواج را دارد معین می نمایید .

شما روشی را بمنظور تبدیل كد های باینری ( دودویی ) ۰ و ۱ ها به دو beep متفاوت كه Walkie_Talkie بتواند آنها را ارسال و دریافت كند و بین beep ها و ۰ و ۱ ها عمل تبدیل به انجام برساند مشخص می كنید .
این سناریو عملاً كار می كند . تنها مشكلی كه در این زمینه وجود دارد این است كه نرخ تبادل داده بسیار آهسته و كند است . یك Walkie_Talkie ۵ دلاری برای كار با صدای انسان طراحی شده است ، بنابراین شما نمی توانید حجم زیادی از داده ها را به این روش ارسال كنید . شاید ۱۰۰۰ بیت در ثانیه .

● تكنولوژی رادیویی WiFi .
رادیوهایی كه در WiFi استفاده می شود خیلی با رادیوهای بكار رفته در Walkie_Talkie های ۵ دلاری متفاوت نیست . آنها از توانایی ارسال و دریافت برخوردار هستند . آنها دارای قابلیت و توانایی تبدیل ۰ و ۱ ها به امواج رادیویی و سپس تبدیل آنها به ۰ و ۱ ها هستند .

سه تفاوت عمده بین رادیوهای WiFi و Walkie_Talkie ها وجود دارد :

رادیوهای WiFi كه با استاندارد های ۸۰۲.۱۱b و ۸۰۲.۱۱g كار می كنند در ۲.۴GHz امواج را ارسال می كنند ، در صورتیكه آنهایی كه از استاندارد ۸۰۲.۱۱a تبعیت می كنند در ۵GHz امواج را ارسال می نمایند . Walkie_Talkie های عادی عموماً در ۴۹MHz كار می كنند . فركانس بالاتر امكان نرخ های داده ای بالاتر را فراهم می كند .

رادیوهای WiFi از تكنیك های كد گذاری پیشرفته تری استفاده می كنند كه بنوبه خود موجب نرخ های داده ای بالاتری می شود . برای ۸۰۲.۱۱a و ۸۰۲.۱۱g ، تكنیك بكار گرفته شده ، orth_ogonal freguency_division multiplexing (OFDM) نام دارد . برای ۸۰۲.۱۱b این تكنیك با عنوان : Complementary Code Kying(cck) شناخته می شود .

رادیوهای بكار رفته در WiFi از قابلیت تغییر فركانس ها برخوردار هستند .

كارت های ۶۰۲.۱۱b میتوانند مسیقیماً بر روی هر یك از این سه باند ارسال شوند ، یا می توانند پهنای باند رادیویی در دسترس را به چندین كانال و hop frequency بین آنها تبدیل كنند . مزیت frequency hopping در این است كه در مقابل اختلال و پارازیت بسیار ایمن تر است و به چندین عدد از كارت های WiFi اجازه می دهد بطور همزمان و بدون ایجاد اختلال در كار هم با یكدیگر مكالمه كنند .

بدلیل اینكه آنها امواج را با فركانس های بسیار بالاتری در مقایسه با Walkie_Talkie ها ارسال می كنند ، و بدلیل تكنیك های كدگذاری بكار رفته در آنها ، رادیوهای WiFi می توانند در هر ثانیه داده های بسیار زیادی را اداره و كنترل كنند .

۸۰۲.۱۱b می تواند تا ۱۱ مگابیت در ثانیه ( اگر چه ۷ مگابیت درثانیه معمول تر است ، و ۸۰۲.۱۱b در صورتیكه اختلال زیادی وجود داشته باشد تا كمتر از ۱ یا ۲ مگابیت در ثانیه تنزل می كند ) را handle كند . ۸۰۲.۱۱g و ۸۰۲.۱۱a می توانند تا ۵۴ مگابیت در ثانیه را handle كنند ( اگر چه ۳۰ مگابیت در ثانیه معمول تر است ) .

شما ممكن است از اینكه نامگذاری از كجا نشات گرفته است دچار كنجكاوی شوید . انستیتوی مهندسان الكتریك و الكترونیك استانداردها را ایجاد می كند ، و آنها این استانداردها را به شكل منحصر به فردی شماره گذاری می كنند . استاندارد ۸۰۲.۱۱ شبكه های بیسیم را در بر می گیرد . حروف b،a و g به سه نوع استاندارد متفاوت اشاره می كنند :

۸۰۲.۱۱b اولین نسخه ای بود كه به بازار مصرف رسید و كندترین و ارزان قیمت ترین در بین این سه استاندارد محسوب می شود . همانگونه كه در بالا اشاره شد ، ۸۰۲.۱۱b در ۲.۴GHz ارسال می شود و می تواند تا ۱۱ مگابیت در ثانیه را كند .

۸۰۲.۱۱a نسخه بعدی این استاندارد بود كه در ۵GHz عمل می كند و قادر است تا ۵۴ مگابیت در ثانیه را handle كند .

۸۰۲.۱۱g تلفیقی از هر دو مورد قبل است كه در ۲.۴GHz عمل می كند اما دارای سرعت ۵۴ مگابیت در ثانیه ای ۸۰۲.۱۱a است .

خوشبختانه ، تمام این تكنولوژی های رادیویی در كارت WiFi گنجانده شده است كه كاملاً هم مخفی است . در واقع ، WiFi ، یكی از ساده ترین تكنولوژی هایی است كه شما از آن استفاده كرده اید
● اضافه كردن WiFi به یك كامپیوتر .

یكی از بهترین چیزها در مورد WiFi سادگی آن است . تعداد زیادی از laptop های جدید با كارت WiFi توكار به بازار عرضه شده اند ـ ـ در بسیاری از موارد شما برای شروع كار با WiFi مجبور به انجام هیچ كاری نیستید . همچنین افزودن یك كارت WiFi به یك laptop قدیمی تر یا به یك كامپیوتر رومیزی بسیار ساده است . كاری كه باید انجام دهید عبارت است از :

یك كارت شبكه ۸۰۲.۱۱b ، ۸۰۲.۱۱a یا ۸۰۲.۱۱g بخرید . ۸۰۲.۱۱g از مزیت سرعت های بالاتر و قابلیت كار و تطابق مناسب در تجهیرات ۸۰۲.۱۱b برخوردار است .

برای یك laptop ، این كار بطور معمول یك كارت PCMCIA كه آن را در شكاف PCMCIA كامپیوتر قابل حمل خود قرار می دهید خواهد بود . یا می توانید یك آداپتور بیرونی كوچك خریداری كنید و آن را به یك درگاه USB وصل كنید .
برای یك كامپیوتر رو میزی ، شما می توانید یك كارت PCI كه آن را در داخل كامپیوتر نصب می كنید خریداری كنید و یا یك آداپتور بیرونی كوچك كه می توانید از طریق كابل USB آن را به كامپیوتر متصل كنید تهیه نمایید .
كارت را نصب كنید .

درایورهای كارت را نصب كنید .

به hotspot دسترسی پیدا كنید .

یك hotspot عبارت است از یك نقطه برای یك شبكه WiFi كه یك جعبه كوچك است كه به اینترنت متصل شده است . این جعبه شامل یك رادیوی ۸۰۲.۱۱ است كه می تواند بطور همزمان با بیش از ۱۰۰ كارت ۸۰۲.۱۱ صحبت كند . در حال حاضرWiFi hotspot های زیادی در مكان های مثل رستوران ها ، هتل ها ، كتابخانه ها و فرودگاه ها وجود دارد . شما همچنین می توانید hotspot خودتان را به روشی كه ادامه این مقاله خواهید دید در منزل ایجاد كنید .

کهکشان راه شیری

کَهکِشان راهِ شیری، نوار شیری‌رنگی است که در شب‌های تیره در نواحی بدون آلودگی نوری در آسمان دیده می‌شود. این نوار در حقیقت مکان هندسی ستارگان تشکیل‌دهنده قرص کهکشان ما است که از آسمان به طور دوبعدی دیده می‌شود.^[۱]

نور این نوار از هزاران هزار ستاره‌‌ سرچشمه می‌‌‌گیرد. ستارگان آنچنان به‌‌‌صورت فشرده در کنار هم قرار گرفته‌‌‌اند که چشم انسان قادر نیست آنها را به‌‌‌صورت نقاط نورانی از هم تفکیک نماید. این نمایی از کهکشان ما، یعنی کهکشان راه شیری است که به‌‌‌دلیل وجود ابرهای غبار، ساختاری تماشایی از خود به نمایش می‌‌‌گذارد. روشنایی نوار یکنواخت نیست.^[۲]

این کهکشان، کهکشانی است مارپیچی و متناهی که بخشی از گروه کهکشان‌های همجوار می‌باشد. این کهکشان یکی از میلیاردها کهکشان، در جهان قابل مشاهده است.

نام آن ترجمه کلمهٔ لاتین via lacetea است که دلیل این نام‌گذاری دیده شدن نوارهٔ کم‌رنگی از نور تشکیل شده توسط ستاره ‌های وابسته به کهکشان است که از زمین این‌گونه دیده می‌شود. برخی منابع به طور قاطع راجع به این موضوع اعلام نظر کرده‌اند که عبارت راه شیری منحصرا اشاره به نواره نوری دارد که خود کهکشان در شب تولید می‌کند، در حالی که نام کهکشان راه شیری باید برای اشاره به خود کهکشان هم به‌کار رود. با این حال، معلوم نیست گستردگی این قرار داد چگونه است، و عبارت راه شیری به طور مداوم در هر دو مفهوم استفاده می‌شود.

در اوایل قرن 17، گالیله به کمک نخستین تلسکوپ خود دریافت که راه شیری از تعداد بی‌‌‌شماری ستاره تشکیل شده است. در اواخر قرن 18، ویلیام هرشل تلاش نمود تا به‌‌‌وسیله‌‌‌ی شمارش ستارگان، اندازه و شکل کهکشان را مشخص کند. اما این کار تا اوایل قرن بیستم محقق نشد، یعنی زمانی که ستارهشناس هلندی ژاکوباس کاپتین (Jacobus Kapteyn) توانست به اولین برآورد اندازه راه شیری دست یابد. اندازه‌‌‌ی واقعی کهکشان و محل خورشید در آن، از مطالعات هارلو شاپلی (Harlow Shapley ) بر روی توزیع فضایی خوشه‌‌‌های کروی در دهه‌‌‌ی 1920 مشخص شد. ^[۳]

کهکشان راه شیری، از روی زمین که در یکی از شاخه‌های بازوهای مارپیچی کهکشان قرار دارد هم‌چون نواری مه‌آلود و سفید و روشن در بالای آسمان در سراسر فلک به نظر می‌رسد.

این نور از ستاره ها و دیگر موادی که در درون سطح هموار کهکشان قرار دارند سرچشمه می‌گیرد.

قطب شمال کهکشانی در بُعد (طول جغرافیایی) ۱۲ ساعت و ۴۹ دقیقه واقع شده‌است و میل آن +27.4° و نزدیک به ستارهٔ بتا گیسوی برنیکه است. قطب جنوبی کهکشان نزدیک به ستارهٔ آلفا حجار قرار گرفته‌است.

مرکز کهکشان در راستای صورت فلکی قوس قرار دارد، و در اینجاست که راه شیری، درخشان‌ترین نور خود را دارد. ^[۱]

با این وجود، به دلیل غبار تنها یک دهم راه تا آنجا را می‌‌‌بینیم. در سمت مخالف آسمان، راه شیری کمتر نمایان است، نشانه‌‌‌ای بر این‌‌‌که ما در نزدیکی لبه کهکشان زندگی می‌‌‌کنیم؛ و بالاخره این حقیقت که ما نواری از نور را می‌‌‌بینیم به ما می‌‌‌گوید که ستارگان، غبار و گازی که کهکشان ما را می‌‌‌سازند به شکل قرصی تخت قرار گرفته‌‌‌اند. شکل زیر بهترین تصویری است که از این کهکشان در پهنۀ تمام آسمان گرفته شده است. این تصویر، ترکیبی است از تصاویری که از آسمان شب در نقاط مختلف زمین گرفته شده و آسمان شب را مانند نقشه‌‌‌ای که تمام کره زمین را نشان می‌‌‌دهد، پوشش داده است. در میان تصویر، کهکشان راه شیری قرار دارد، و مرکز کهکشان، در صورت فلکی قوس، بصورت بادکرده درست در وسط تصویر به نمایش در آمده است.

در پایین و سمت راست نسبت به مرکز، دو کهکشان مجاور، یعنی ابرهای کوچک و بزرگ ماژلانی، دیده می‌‌‌شود. صورت فلکی شکارچی (Orion) در سمت راست و درست زیر مسیر کهکشان قرار گرفته است، و کهکشان آندرومدا (امرأةالمسلسله) در دو سوم راه به سمت چپ تصویر، به‌‌‌صورت خطی باریک، در زیر راه شیری دیده می‌‌‌شود.^[۲]

سطح هموار راه شیری به خاطر انحراف محور گردش زمین، در حدود ۶۰ درجه به سمت دایرة البروج منحرف شده‌است. این سطح کهکشانی در سنجش با استوای آسمانی در شمالی‌ترین حالت خود از صورت فلکی ذات الکرسی می‌گذرد و در جنوبی‌ترین حالت از صورت فلکی چلیپا گذر می‌کند.این امر نشان‌دهنده انحراف بالای صفحهٔ استوایی زمین و صفحه دایرةالبروج نسبت به صفحهٔ کهکشانی است.

کهکشان راه شیری از دید ناظر زمینی در صورتهای فلکی قوس ، عقرب ،قنطورس، چلیپا، شاه تخته، بادبان، کشتیدم، ذات الکرسی، قیفاووس و چلپاسه، ماکیان، روباهک، پیکان، عقاب، مارافسای، سپر، مشاهده می شود .این واقعیت که راه شیری آسمان شب را به دو نیم کرهٔ مساوی تقسیم می‌کند، نشان دهندهٔ این است که منظومه شمسی نزدیک صفحهٔ کهکشانی قرار گرفته‌است.کهکشان راه شیری به دلیل فضای میان ستاره ای که سطح کهکشان را پر کرده‌است درخشندگی نسبتا کمی دارد، که همین امر مانع می‌شود که ما مرکز روشن کهکشان را ببینیم، و به دلیل آلودگی نوری دیدن آن از هر نقطهٔ شهری یا برون شهری سخت است. ^[۱]

در هنگام مطالعه‌‌‌ی ساختار کهکشان راه شیری، مناسب‌‌‌تر است که از یک دستگاه مختصات کروی استفاده کنیم؛ به گونه‌‌‌ای که صفحه‌‌‌ی اصلی دستگاه، صفحه‌‌‌ی تقارن راه شیری باشد. بر اساس تعریف، این صفحه همان صفحه‌‌‌ی تقارن توزیع هیدروژن خنثی است، و هم‌خوانی نسبتاً خوبی با صفحه‌‌‌ی تقارنی دارد که به‌‌‌وسیله‌‌‌ی توزیع ستارگان در همسایگی خورشید (تا چند هزار پارسک) تعریف می‌‌‌شود.^[۳]

اندازه، شکل و ساختمان راه‌‌‌شیری

اندازۀ کهکشان برای نخستین بار توسط هارلو شاپلی (Harlow Shapley) محاسبه شد. او فاصله تا 100 خوشه کروی مربوط به کهکشان راه شیری را اندازه گرفت و دریافت که توزیعی کروی دارند.

منطقی بود که مرکز این توزیع باید مرکز کهکشان باشد. شاپلی فاصلۀ خورشید تا مرکز کهکشان را 000/30 سال نوری برآورد نمود و قطر کهکشان را 000/100 سال نوری به‌‌‌دست آورد.

ما هم‌‌‌اکنون می‌‌‌دانیم که خورشید در فاصله 27.7 هزار سال نوری از مرکز کهکشان قرار دارد؛ و با اندازه‌‌‌گیری‌‌‌های طیف‌‌‌نگاری صورت‌‌‌گرفته به منظور مشاهدۀ حرکت آن نسبت به سحابی‌‌‌های کروی، به این نتیجه رسیده‌‌‌ایم که خورشید با سرعت 220km/s در حال گردش به‌‌‌دور مرکز کهکشان است و حدود هر 230 ملیون سال یک‌‌‌بار دور آن می‌‌‌گردد. به نظر می‌‌‌رسد که قسمت‌‌‌های مرکزی کهکشان مانند یک جسم صلب می‌‌‌چرخد، بنابراین با دور شدن از مرکز، سرعت چرخش بیشتر می‌‌‌شود. با اندازه‌‌‌گیری سرعت چرخش ستارگان و گاز به‌‌‌دور مرکز کهکشان، بر حسب فاصلۀ آنها از مرکز، منحنی چرخش کهکشانی تولید می‌‌‌شود.

اما ساختمان آن چگونه است؟ هیدروژن خنثی (HI) یک خط طیفی رادیویی با طول‌‌‌موج تابش می‌‌‌کند. رصدهای رادیویی این خط در امتداد صفحۀ راه شیری نشان می‌‌‌دهد که تراکم گاز در قرص کهکشان یکنواخت نیست، بلکه در ابرهایی متمرکز شده‌‌‌اند که سرعت دور یا نزدیک شدن آنها با استفاده از جابجایی دوپلری در طول‌‌‌موج مشاهده شده تعیین می‌‌‌گردد. با استفاده از این اطلاعات می‌‌‌توان محل این ابرهای گازی را ترسیم نمود و با اینکار، طرحی از بازوان مارپیچی ظاهر می‌‌‌شود. به عبارتی ما در یک کهکشان مارپیچی زندگی می‌‌‌کنیم که تصور می‌‌‌شود کاملاً شبیه به کهکشان مجاورمان آندرومدا باشد. ^[۲]

ساختار کهکشان ما

ساختار کهکشان راه شیری همانند کهکشان‌های رده Sb یا Sc رده بندی هابل است.در مؤلفه مسطح آن(صفحه کهکشان)بیشتر ستارگان و تمام مواد بین ستاره ای متمرکز شده اند.توده بسیار بزرگ مرکزی عمدتا ً شامل ستارگان پیر است و نهایتا ً هاله ای رقیق در اطراف کهکشان وجود دارد که ستارگان پیر و خوشه های کروی را دربر می گیرد.این ویژگیها در تمام کهکشان های مارپیچی مشترک است.

با شمارش ستارگان در جهت های عمود بر صفحه کهکشان،می‌توان نمای جانبی آن را ترسیم کرد،یعنی نمایی که کهکشان را از لبه نشان می‌دهد.این کار،با شمارش انواع مختلف ستارگان در نواحی روشن و صاف فضای درون کهکشانی عملی می‌شود و آنچه مد نظر قرار می گرد این است که به موازات دور شدن نقشه برداری از خورشید ،گونه های مختلف ستارگان با چه آهنگی کاهش می یابند.خوشبختانه اثرات جذب میان ستاره ای در این مورد ناچیز و به راحتی قابل تصحیح است.بنابراین، بدون حذف هیچ یک از اجزای مهم،نتایج نسبتا ً کاملی بدست می آید.

شکل زیر نتیجه ای است از این نقشه برداری و نشان می‌دهد که در جهت عمود بر صفحه کهکشان،گونه های مختلف ستارگان به طور متفاوتی توزیع شده اند.ستارگانی که دمای بالا و درخشندگی مطلق زیادی دارند،همانند گاز و غبار میان ستاره ای در صفحه کهکشان تمرکز یافته اند و ستارگان کم نورتر که ستارگان پیر نیز از آن جمله اند،پیوند بسیار آزادانه ای با صفحه دارند.این موضوع را می‌توان ناشی از دو علت دانست:نخست اینکه همبستگی بین توزیع اجرام بالای صفحه کهکشان و سن آنها،احتمالاً نشانگر آن است که در زمان های اولیه تاریخ کهکشان،پهن بودن سیستم نسبت به حالت فعلی کمتر بوده است.

محاسبات مدل های تکامل کهکشان این گمان را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که در زمان های بسیار پیش،یعنی تقریبا ًدر یک میلیارد سال نخست تاریخ کهکشان،این سیستم ستاره ای از فروریزش یک جسم تقریبا ً کروی حاصل شده است.بنابراین، شکل گیری هر ستاره طی ساهای نخست،در آرایه ای تقریبا ً کروی بوده است.

ولی فروریزش به طرف صفحه کهکشان نسبتا ً سریع اتفاق افتاده است و ازاین رو اکثر ستارگان آن در صفحه نازک سیستم شکل گرفته اند.دومین اثری که می‌تواند پیش آید این است که حتی اگر ستاره ای در صفحه شکل بگیرد،هیچ الزامی نیست که در همان موقعیت و مکان خود باقی بماند.زیرا اگر در فرایند شکل گیری حرکتی حتی با زاویه بسیار کوچک نسبت به صفحه،بدان اعمال شود ستاره را تا فاصله معینی از صفحه بیرون می برد و مدار آن در درون و بیرون صفحه حالت مارپیچی به خود می گیرد.بنابراین،عموما ً توزیع گسترده تری را در بالا و پایین صفحه نسبت به دیگر ستارگان نشان می‌دهد.به ویژه در مورد ستارگانی که کاملاً بیرون ماده میان ستاره ای شکل گرفته اند،یعنی ستارگان بسیار جوانی که درخشندگی و دمای بسیار زیادی دارند،فرصت آن نخواهد بود که در اثر این پدیده در یک مسیر نوسانی و آن هم در حد فاصل زمان تشکیل و رصدشان توسط ما،بیرون رانده شوند.پس ستارگان بسیار جوان می باید تنها در این صفحه دیده شوند.یعنی در بخشی از کهکشان که گاز و غبار میان ستاره ای پدید آورنده ستارگان وجود دارد.

با اندازه گیری تابش های رادیویی هیدروژن خنثی و نیز اندازه گیری اپتیکی اجرام جوان،مارپیچی بودن کهکشان راه شیری اثبات شده است.بررسی کهکشان‌های دیگر نشان می‌دهد که دلیل درخشان بودن بازوهای مارپیچی ،وجود تعداد نسبتا ً زیاد اجرام بسیار نورانی همانند ستارگان ابرغول نوع O و B ،خوشه های بزرگ ستارگان نورانی،جمعیتهای ستاره ای و نواحی HII (ابرهای گازی نورانی)در آنهاست.همچنین نقشه برداری رادیویی از کهکشان‌های نزدیک معلوم می‌کند که هیدروژن خنثی در بازوهای مارپیچی تمرکز یافته است.با توجه به دلایل ذکر شده، اخترشناسان براین عقیده اند که تمرکز ظاهری این اجرام در همسایگی نزدیک خورشید،نشانگر مارپیچی بودن کهکشان در ناحیه اطراف ماست.به علاوه رصدهای رادیویی سرتاسر کهکشان نشان می‌دهد که نمای بیرون کهکشان ما نیز همانند دیگر کهکشان‌های مارپیچی است.

برای توصیف ساختار مارپیچی کهکشان ما و دیگر کهکشان‌های مشابه،فرضیه های زیادی ارائه شده اند.یکی از موفق ترین آنها،نظریه ایست که توسط سی.سی.لین پیشنهاد شده است.طبق این نظریه،حرکت تلاطمی بزرگ مقیاس در کهکشان انتشار یابد و شکل گیری ستارگان را تحت تاثیر قرار دهد.شرح ریاضی نظریه،منجر به اثبات خصوصیات دقیق بازوهای مارپیچی شده است و به نظر می رسد که حداقل با اندازه گیری های به عمل آمده توسط تلسکوپ ها مطابق است. ^[۴]

مؤلفه‌‌‌های ساختاری راه شیری

دیدیم که چگونه می‌‌‌توان ساختار کهکشان راه شیری را به صورت کلی به‌‌‌وسیله‌‌‌ی یک هاله‌‌‌ی نسبتاً کروی از ستارگان پیر، و یک قرص متشکل از گاز و ستارگان جوان و میان‌‌‌سال، توصیف نمود. در یک تصویر مفصل‌‌‌تر، ویژگی‌‌‌های کوچک‌‌‌مقیاس بیش‌تری را می‌توان تشخیص داد. ^[۳]

قرص ضخیم

در طرح سنتی که ستارگان کهکشان را به یک سری جمعیت تقسیم می‌‌‌کرد مشخص نشد که آیا این جمعیت‌‌‌ها، از لحاظ کیفی، دسته‌‌‌هایی متفاوت از یکدیگرند، یا اینکه صرفاً در امتداد یک دنباله‌‌‌ی پیوسته قرار دارند. به‌‌‌دنبال ارتقاء کیفیت مشاهدات و افزایش تعداد آن‌ها، روشن گردید که آنچه به‌‌‌عنوان جمعیت میانی 2 (Intermediate Population II) تعریف می‌‌‌شد، یک مؤلفه‌‌‌ی مجزا از راه شیری است. فراوانی عناصر و حرکت ستارگان در این مؤلفه به‌‌‌گونه‌‌‌ای است که آن‌‌‌را به‌‌‌وضوح از قرص قدیمی نازک جدا می‌‌‌سازد. در حال حاضر به این جمعیت، قرص ضخیم کهکشانی می‌‌‌گویند. در برخی کهکشان‌‌‌های دیگر نیز یک قرص ضخیم کشف شده است، اما به‌‌‌نظر نمی‌‌‌رسد که این ویژگی در تمام کهکشان‌‌‌های قرصی شکل وجود داشته باشد. ^[۳]

میله‌‌‌ی کهکشان

درصد بالایی از تمام کهکشان‌‌‌های قرصی شکل، میله‌‌‌ای هستند. توزیع نور در مرکز این کهکشان‌‌‌ها به‌‌‌صورت کشیده است. اولین نشانه از اینکه شاید این مورد درباره‌‌‌ی راه شیری نیز صادق باشد در اندازه‌‌‌گیری‌‌‌های سرعت هیدروژن خنثی یافت شد؛ چیزی که با حرکت گاز در یک مدار دایره‌‌‌ای ناسازگار بود. در سال 1971، شِین نشان داد که در صورت وجود یک میله‌‌‌ی مرکزی که از مرکز کهکشان به‌‌‌سمت بیرون نشانه رفته باشد، حرکت گاز را می‌‌‌توان توجیه نمود.

از راه مشاهده‌‌‌ی ستارگان، شناسایی یک میله دشوارتر است. این کار نخستین بار با استفاده از ماهواره‌‌‌ی COBE انجام شد. این ماهواره، علاوه بر ترسیم زمینه‌‌‌ی ریزموج کیهانی ، توانست نقشه‌‌‌ی آسمان را در طول موج‌‌‌های فروسرخ رسم کند. در این نقشه، نور غالب به ستارگان پیر تعلق دارد. به‌‌‌دلیل دورنماى سه بعدى (Perspective)، انتهای نزدیک‌‌‌تر میله در طول کهکشانی مثبت، اندکی متفاوت از دیگر انتهای میله به‌‌‌نظر می‌‌‌رسد. چنین عدم تقارنی در نقشه‌‌‌ی فروسرخ وجود داشت و با میله‌‌‌ای با نسبت محوری 0.6 سازگار بود.تأیید بعدی بر وجود میله، به‌‌‌دنبال ترسیم توزیع مرکزی ستارگان پیر با استفاده از فواصل نورسنجی فروسرخ نزدیک به دست آمده است. ^[۳]

ساختار مارپیچ

به‌‌‌نظر می‌‌‌رسد که راه شیری یک کهکشان مارپیچ باشد. با وجود این، هنوز یک توافق کلی بر روی جزئیات این الگوی مارپیچ حاصل نشده است. برای مثال در سال 1976، وای ام جِئورجلین و وای پی جِئورجلین فاصله‌‌‌ی نواحی را از راه مشاهدات رادیویی و اپتیکی تعیین کردند. در ناحیه‌‌‌ی اپتیکی، شیوه‌‌‌ی آن‌ها مستقل از فرض‌‌‌های پیرامون قانون چرخش کهکشان است. سپس آن‌ها چهار بازوی مارپیچ را بر نواحی منطبق نمودند.

تحقیقات بعدی، با استفاده از شیوه‌‌‌های متعدد اپتیکی رادیویی، تأیید کرده است که یک الگوی چهار بازویی، بهترین توجیه برای ساختار مارپیچ در نزدیکی خورشید است . زاویه‌‌‌ی شیب مارپیچ (Pitch Angle of The Spiral؛ زاویه¬ی بین مماس بر یک بازوی مارپیچ در یک کهکشان مارپیچ و خط عمود بر راستای مرکز کهکشان. این کمیت میزان فشردگی بازوهای مارپیچ را نشان می¬دهد.) در این مدل حدود 11.3 درجه است. سه بازو از محل میله‌‌‌ی کهکشان شروع می‌‌‌شوند.

علت این ساختار مارپیچ مدت‌‌‌ها است که مورد بحث می‌‌‌باشد. به‌‌‌دلیل چرخش تفاضلی، یک اختلال کوچک در قرص به‌‌‌سرعت به شکلی مارپیچ گسترش می‌‌‌یابد. اما به دنبال چند چرخش کهکشانی، یعنی چند صد میلیون سال، چنین ساختار مارپیچی ناپدید خواهد شد.

یک گام مهم در مطالعه‌‌‌ی ساختار مارپیچ عبارت بود از نظریه‌‌‌ی موج چگالی (Density Wave Theory ) که در دهه‌‌‌ 1960 به‌‌‌وسیله‌‌‌ی چیا چیائو لین و فرانک اچ شو ارائه گردید. این‌گونه فرض می‌‌‌شود که ساختار مارپیچ، یک تغییرات موجی در چگالی قرص باشد. این الگوی مارپیچ به‌‌‌صورت یک جسم صلب، و با یک سرعت زاویه‌‌‌ای کوچک‌‌‌تر از چرخش کهکشان، می‌‌‌چرخد؛ و در همین اثنا، ستارگان و گاز درون قرص نیز از میان موج عبور می‌‌‌کنند.

نظریه‌‌‌ی موج چگالی به یک روش طبیعی توضیح می‌‌‌دهد که چرا اجسام جوان، مانند ابرهای مولکولی، نواحی HII و ستاره‌‌های جوان درخشان، در بازوهای مارپیچ یافت می‌‌‌شوند. در هنگامی که گاز از میان موج عبور می‌‌‌کند، به‌‌‌شدت فشرده می‌‌‌شود. در این زمان، گرانی درونی ابرهای گازی اهمیت بیش‌تری پیدا می‌‌‌کند و باعث رمبش ابرها و تشکیل ستاره می‌‌‌شود.

حدود 10 میلیون سال طول می‌‌‌کشد تا ماده از میان یک بازوی مارپیچ عبور کند. در این مدت، ستاره‌‌های روشن تحول خود را به پایان رسانده‌‌‌اند، تابش فرابنفش آن‌ها متوقف شده است، و نواحی ناپدید شده‌‌‌اند. ستاره‌‌های کم‌‌‌جرم‌‌‌تری که در بازوهای مارپیچ به‌‌‌وجود آمده‌‌‌اند، به‌‌‌وسیله‌‌‌ی سرعت خاص خود به درون قرص منتشر می‌‌‌شوند. ^[۳]]

توزیع ستارگان در کهکشان ما

ما کهکشان را به صورت مارپیچی پهن شده تصور کردیم. اما، مشاهده ی انواع خاصی از ستارگان درون آن دلالت دارد بر اینکه کهکشان را می توان دست کم به چهار ناحیه آشکارا متفاوت تقسیم کرد. احتمالا کهکشان پیش از ورود به شکل فعلیش دستخوش تغییراتی شده است، شاید بتوانیم از بررسی این نواحی سررشته ای از این تغییرات را بع دست آوریم.

نخست، به انواع ستارگانی توجه میکنیم که آنها را مسن ترین ستارگان میدانیم؛ ستارگانی نوعا ازخوشه های کروی . قبلا اثبات کردیم که عمر سپری شده ی چنین خوشه هایی بر مبنای این شواهد است که آنها گاز و غبارشان را در مرحله ی تشکیل ستاره مصرف کرده اند و ستارگان پرجرم ترشان در جریان تکامل، از رشته ی اصلی دور شده اند. اخترشناسان ستارگانی را که در خوشه های کروی قرار دارند به عنوان اشیای جمعیت II نام میبرند. از جمله، RR شلیاقیها، قیفاووسیان نوع II و متغیرهایی که دوره ی طولانی دارند. خوشه های که یک هاله ی تقریبا کروی به دور مرکز کهکشان تشکیل می دهند، ممکن است هنوز شکل اولیه ی ابری را که کهکشان راه شیری از آن تشکیل شده ایت حفظ کرده باشند (در شکل هاله ای را که با حرف A مشخص شده است ببینید).

یک منظومه ی واسط میان هاله ی کروی خوشه های کروی و قرص پهن شده وجود دارد که در آنجا ستارگان جدید تشکیل می شوند. این منظومه ی واسط در شکل به صورت هاله ی نیم تخت، با حرف B نشان داده شده است. این واسط مرکب از متغییرهایی با دوره ی نمیه طولانی، شبه غولها، کوتوله های سفید، کوتوله های نوع G تا M و سحابی های سیاره ای است. انواع این اشیا را نیز نسبتا مسن می دانیم. این اشیا با نحوه ی توزیعشان، شکل ابر کهکشانی را در زمانی که هنوز در جریان فرایند پهن شدن ناشی از چرخش بوده است، بروز میدهند.

ناحیه ی سوم منظومه ی قرص پخت است (در شکل ناحیه ی C). این ناحیه با ستارگان بسیار داغ جوان (از نوع O، B و A)، قیفاووسیان نوع I، ابرغولها، خوشه های باز، و گاز و غبار بین ستاره ای مشخص می شود. هر یک از این انواع، نمایانگر ستارگان جوان یا ماده ای هستند که ستارگان جوان از آن تشکیل شده اند. باید بگوییم که هسته ی کهکشان راه شیری از اشیای مسن تر جمعیت II، ستارگان RR شلیاقی، خوشه های کروی، سحابی های سیاره ای و کوتوله های نوع M ترکیب یافته است؛ از این رو می‌توان هسته را باز هم به صورت ناحیه ی متمایز دیگری از قرص کهکشان طبقه بندی کرد.

آخرین ناحیه که به آن تاج (Corona) کهکشان می گویند، ممکن است تا فاصله ای در حدید 300000 سال نوری از مرکز کهکشان، امتداد داشته باشد. این ناحیه نخست با مشاهده ی مستقیم آَشکارسازی نشده، بلکه از اثر گرانشی آن بر حرکت ستارگان لبه ی خارجی کهکشان مرئی به وجودش پی بردند. وجود چنین تاج پرجرمی توضیح برخی پرسش ها را میسر می‌کند؛ از جمله آنکه چرا ستارگان بیرونی تر سریعتر از ستارگان درونی تر حرکت میکنند، و چرا ستارگانی که سرعت زیادی دارند نمی توانند از کهکشان بگریزند. برآوردهای جرم تاج از حد یک تریلیون جرم خورشید تجاوز می‌کند.

وجود تاج کهکشانی مستقیما به وسیله ی یک ماهواره ی حساس به تابش فرابنفش، به نام اکسپلورر فرابنفش بین المللی [International Ultraviolet Explorer یا IUE] که آن را در سال 1978 به فضا پرتاب کردند، تایید شد. مولفه ی خاصی که این سفینه وجودش را حس می کند، گاز های داغ است. دمای این گازها از مرتبه ی 100000 کلوین است که با خطوط جذبی مربوط به اتم های کربن سه بار یونیده و اتم های سیلیسیم پنج بار یونیده، مشخص شده است. ماهوار ی IUE طیف یک ستاره ی به خصوص را در ابر ماژلانی بزرگ ثبت کرد که خودش کهکشانی در فاصله ی حدود 160000 سال نوری است. خطوط جذبی موجود در طیف این ستاره، نه تنها وجود تاجی از گاز های داغ در اطراف کهکشان راه شیری را نشان می دهد، بلکه مجموعه خطوطی از آن با اندکی انتقال دوپلر نیز، وجود تاجی از گاز های داغ را در اطراف ابر ماژلانی بزرگ آشکار می کند. این امر ممکن است دلالت بر این واقعیت داشته باشد که وجود یک تاج به طور کلی خاص کهکشان هاست. اگر چنین نتیجه گیری درست باشد، در برآوردی که از جرم کل عالم می کنیم، تاثیر بسزایی خواهد داشت. گاز های داغ تنها جزء تشکیل دهنده ی تاج های کهکشانی نیستند، ابر های غباری سرد، ستارگان مرده ی پیر، سیاهچاله ها، ستارگان کم جرم (درخشندگی کم) و نوترینو ها نیز ذکر معدودی از اجزای ممکن دیگر است.

آیا این تغییر شکل ها نمایانگر تکامل کهکشان ها، به معنی متداول این واژه است؟ آیا این امر به آن معنی است که کهکشان های بیضوی به مارپیچی تکامل می یابند؛ یا بنا بر بعضی اظهار نظر ها، جریان برعکس است؟ احتمالا چنین نیست، اما قطعا یک دلالت دارد بر اینکه کهکشان راه شیری در مراحل بسیار ابتدایی کروی بوده و به علیت چرخش در یک میلیارد سال اول، وجودش به طور چشم گیری پهن شده و به صورت موجودیتی جدا در فضا شکل گرفته است.^[۱]

هسته کهکشان ما

هسته ی کهکشانمان را نمی‌توانیم با وسایل نوری مشاهده کنیم. دخالت ابر های غبار، نور هسته را عملا چنان در پس خود مستور می کنند که فقط یک تریلیونیم نور بالقوه آن ار این ابر ها میگذرند. اما امروزه ما هسته را در طول موج های رادیویی، در فروسرخ و در پرتو های X مشهاده میکنیم. قویترین منبع گسیل امواج رادیویی و فروسرخ در یک ناحیه ی بسیار محدود از صورت فلکی قوس می افتد که اندازه قطر آن 30 تا 40 سال نوری و جرمش 1 تا 10 میلیارد جرم خورشیدی برآورد می شود. در همان قلب هسته، ممکن است یک سیاهچاله بسیار پر جرم شامل یک میلیارد جرم خورشیدی وجود داشته باشد. ماده ای که روی چنین شیء فرو می ریزد، ممکن است واکنش هایی شدید برای تولید پرتو های X ایجاد کند و پدیده های مشاهده شده ای را که در پی می آید به راه اندازد. مثلا، یک سیستم شبه بازو از نواحی H-I یافت می شود که با سرعت 100 تا 200 کیلومتر بر ثانیه از هسته دور می شود. این نواحی شامل گاز است که جرم کل آن تا 2 میلیون جرم خورشیدی برآورد می شود. همچنین، "حلقه"ای از ابر های مولکولی در فاصله ی تقریبا 600 میلیون سال نوری از مرکز وجود داارد که با سرعت 150 کیلومتر بر ثانیه منبسط می شود. در این برها جرمی معادل 100 میلیون جرم خورشیدی یافت می شود. فقط مستلزم توضیحی برحسب یک نیروی اخراج کننده در هسته ی کهکشان ماست. ^[۱]

دوران کهکشان ما

شکل کهکشان ما حاکی از آن است که دوران می کند؛در واقع امکان ندارد که کهکشان بتواند بدون دوران به صورت یک قرص مسطح باقی بماند.محور دوران،عمود بر صفحه ی استوای کهکشان است.این حرکت کلی کهکشان،بر حرکات انفرادی ستاره های آن افزوده می شود؛و از این لحاظ به دوران زمین بر گرد محورش شباهت دارد،در حالی که انواع گوناگون حرکت بر سطح آن صورت می پذیرد.ولی تفاوت بزرگی میان این دو دوران موجود است.کهکشان به صورت یک جسم صلب دوارن نمی کند.هر ستاره به دور مرکز کهکشان به دور مرکز کهکشان،کم و بیش چون سیاره ای بر گرد خورشید دوران می‌کند؛منتها سرعت مداری هر ستاره را جرم آن بخش کهکشان که در داخل مدار ستاره است معین می کند نه جرم کل کهکشان؛در نتیجه سرعت مداری ستاره ها در کهکشان مانند سرعت مداری سیاره ها نیست که هرچه از مرکز دورتر شویم،کاهش یابد.کهکشان در نزدیکی مرکز،تقریبا مانند یک جسم صلب دوران می کند ولی با افزایش فاصله رفتار پیچیده ای دارد که در زیر نیز شرح داده می شود.سرعت مداری خورشی در کهکشان در کهکشان در حدود 250 کیلومتر بر ثانیه است.چنین به نظر می رسد که از نقطه ای به بعد سرعت مداری ستاره ها تقریبا ثابت می شود.ستاره های کناره ی مرئی کهکشان هم همان سرعت ثابت را دارند.

بنابراین دوره ی تناوب حرکت مداری ستاره ها به فاصله ی ستاره از مرکز بستگی دارد.در مورد خورشید این دوره ی تناوب از رابطه ی p=(2π×d)/v به دست می آید که در آن d فاصله ی خورشید از مرکز کهکشان(برابر سی هزار سال نوری)و v=250km/s سرعت مداری خورشید است. مقدار p در حدود 224000000 سال به دست می آید،یعنی 224000000 سال طول می کشد تا خورشید یک دور کامل را بپیماید.بنابراین خورشید در طول عمر 4.5 بیلیون ساله ی خود فقط در حدود بیست بار به دور مرکز کهکشان گردیده است.

منحنی سرعت دوران ستاره ها و اجرام دیگر کهکشان ما بر حسب فاصله آن ها از مرکز کهکشان،با رصد های دقیق(از روی میزان جا بخ جایی دوپلری طیف)به دست آمده.تا فاصله ای در حدود یک کیلو پارسک(سه تا چهار هزار سال نوری)از مرکز کهکشان،سرعت ستاره ها سریعا زیاد می شود و 150km/s می رسد.سپس آهنگ افزایش کند می شود تا حوالی 10 کیلو پارسک(که در حدود فاصله ی خورشید از مرکز کهکشان است) به بیشترین مقدار خود می رسد.از آن پس به کنی بسیار نزول می کند و در فواصل دورتر تقریبا ثابت می ماند.این تخت شدن منحنی سرعت در فاصله های زیاد،در حرکت ناحیه HII کهکشان های مارپیچی دیگر نیز مشاهده شده است.با اندازه گیری جا به جایی دوپلری خط طیفی آلفای ئیدروژن ناحیه های HII (که به رنگ قرمز سیر است)،منجمان نشان داده اند که سرعت حرکت این ناحیه ها تا فاصله های چند ده کیلوپارسک ثابت می ماند.

چنین توضیع سرعتی بر حسب فاصله،دال بر آن است که جرم کهکشان ما (و کهکشان های دیگر)عمدتا در قسمت های مرکزی آن گرد نیامده است،بلکه توزیع آن تا فواصلی که چند برابر قرص مرئی کهکشان است،ادامه پیدا می کند.جرمی که از روی این توزیع سرعت برای کهکشان ما حساب می شود بسیار بیشتر از آن است که از جمع اجرام مشاهده شده و منیر کهکشان به دست می آید.اگر همه ی ستاره ها،سیارات،گاز و غبار میان ستاره ای،سیاه چاله ها،کتوله های قهوه ای و جز این ها را به حساب آوریم،فقط 10 درصد جرمی به دست می آید که دینامیک حرکت ستاره ای برای کهکشان ما مقرر می کند! 90 درصد دیگر،چیست؟این معضل یک وجه از مسئله ی معروف «ماده ی تاریک» است.^[۵]

پیدایش و تحول راه شیری

مانند همه‌‌‌ی کهکشان‌‌‌ها، تصور بر این است که راه شیری از رمبش یک ناحیه از جهان، با چگالی بیش از میانگین، به‌‌‌وجود آمده است. رد پاهایی از این رویداد در ویژگی‌‌‌های ستارگان محلی با سنین مختلف، باقی مانده است. این آثار، اطلاعاتی را پیرامون چگونگی تشکیل راه شیری در اختیار ما قرار می‌‌‌دهند که نمونه‌‌‌ی آن برای دیگر کهکشان‌‌‌ها در دسترس نیست.^[۳]]

سن ستارگان

روشن‌‌‌ترین راه مطالعه‌‌‌ی تحول راه شیری، بررسی سن ستارگان است. دسته‌‌‌بندی سنتی که راجع به جمعیت ستارگان در بخش 17-2 گفته شد متناظر است با ستارگانی با سنین مختلف. مسن‌‌‌ترین عضو، یعنی هاله‌‌‌ی ستاره‌‌ای، یک توزیع نسبتاً کروی از ستارگانی با سن بین 12 تا 14 میلیارد سال به‌‌‌وجود می‌‌‌آورد و کهن‌‌‌سال‌‌‌ترین بخش راه شیری به حساب می‌‌‌آید.

در مقابل، جمعیت 1 که به دو دسته‌‌‌ی پیر و جوان تقسیم می‌‌‌شود، شامل ستارگانی است که سن آن‌ها کم‌تر از 10 میلیارد سال می‌‌‌باشد. این ستاره‌‌ها نخست در یک لایه‌‌‌ی نازک به‌‌‌وجود آمدند. اما برخورد این لایه با بازوان مارپیچ و ابرهای گوناگون مولکولی به ضخیم شدن آن انجامیده است.

همان‌گونه که اشاره کردیم، قرص ضخیم با سنی حدود 10 تا 12 میلیارد سال، بین این دو جمعیت قرار دارد. جمعیت میانی دیگر در کهکشان راه شیری عبارت است از برآمدگی مرکزی که میله‌‌‌ی کهکشان را در بر می‌‌‌گیرد و ستاره‌‌هایی با سن 7 تا 11 میلیارد سال را شامل می‌‌‌شود.^[۳]]

غنی‌‌‌سازی شیمیایی

تاریخچه‌‌‌ی تشکیل راه شیری در ستاره‌‌های مسن‌‌‌تر آن نهفته است. بیش‌ترین اطلاعات در این زمینه را می‌‌‌توان از ترکیب شیمیایی ستارگان، یا به عبارت دیگر، فراوانی عناصر و ایزوتوپ‌‌‌های سنگین‌‌‌تر از هلیوم ، به‌‌‌دست آورد.

در زمان تشکیل نخستین ستارگان، تنها هیدروژن و هلیوم وجود داشت. به دنبال تحول در نسل‌‌‌های پی در پی ستاره‌‌ها، واکنش‌‌‌های هسته‌‌‌ای به تولید عناصر سنگین انجامید. بادهای ستاره‌‌ای یا انفجارهای ابرنواختری، برخی از این عناصر را به گاز بین‌‌‌ستاره‌‌ای بازگرداند. سپس، عناصر سنگین در نسل‌‌‌های بعدی ستارگان وارد شدند و به‌‌‌تدریج فراوانی فلزی را در محیط بین ستاره‌‌ای افزایش دادند.

بعضی از ستارگان جرم کمی داشتند، و سن آن‌ها به‌‌‌اندازه‌‌‌ای طولانی شد که هنوز هم وجود دارند. ترکیب شیمیایی این ستارگان، فراوانی عناصر را در محیط بین ستاره‌‌ای در زمان تولد آن‌ها نشان می‌‌‌دهد. بدین ترتیب مطالعه‌‌‌ی فراوانی شیم

:: موضوعات مرتبط: نجوم , ,
:: بازدید از این مطلب : 1690